Piątek, 10 maja 2024 - Antoniny, Izydory, Jana

Secemin - Fortalicjum Szafrańców A A A

Poniedziałek, 2 czerwca 2008 Autor: krzysztof
Secemin wkroczył na karty historii stosunkowo wcześnie, bo już w 1268 roku.
Wieś była wówczas osadą książęcą. Zapewne w 1289 roku została ona nadana przez ówczesnego księcia sandomierskiego Władysława Łokietka Imbramowi z Witowa; w 1291 roku posiadał ją syn tego ostatniego, komes księcia Boksa. Z tego okresu znany jest unikatowy skarb szerokich brakteatów śląskich, znaleziony „pod Seceminem” w drugiej połowie XIX wieku,
a znajdujący się obecnie w zbiorach Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Skarb, na który składały się 24 monety zawierał, oprócz egzemplarzy pochodzących z Dolnego Śląska, pojedyncze monety bite między innymi w Czechach i środkowych Niemczech. Godny uwagi jest fakt, że było wśród nich kilka typów zupełnie dotąd numizmatykom nieznanych. Dalsze dzieje miejscowości, aż do końca XIV wieku, są niejasne i słabo oświetlone źródłami pisanymi. W dokumencie Kazimierza Wielkiego z 1364 roku mowa jest o Starym Seceminie, z czego zdaje się wynikać, że istniał wówczas Secemin Nowy, być może posiadający już prawa miejskie, przypuszcza się bowiem, że to król Kazimierz wydał przywilej na lokację miasta.

W 1395 roku król Władysław Jagiełło wydał dokument zawierający dziedziczne nadanie miasta Secemina z przynależnym kluczem dóbr na rzecz Piotra z Łuczyc herbu Stary Koń, podstolego krakowskiego, stolnika nadwornego i zaufanego współpracownika króla. Było to, jak się przypuszcza, wyrazem królewskiej wdzięczności za zasługi Piotra w doprowadzeniu do koronacji Jagiełły jako króla polskiego. W roku następnym nadanie potwierdziła królowa Jadwiga, a Secemin pozostawał gniazdem Szafrańców aż do początków XVII wieku tj. do śmierci ostatniego w prostej linii męskiego potomka Piotra z Łuczyc, Andrzeja.

Nieopodal kościoła, na zachód od rynku lokacyjnego miasta, pośród resztek założonego w XVIII wieku parku, widoczny jest dobrze zachowany czworokątny kopiec o wymiarach majdanu około 50 x 50 m, otoczony nawodnioną fosą szerokości do 20 m. W północnej części tego kopca Czarnoccy wznieśli około 1752 roku drewniany dwór, który stanął na murowanych piwnicach i szerokim murowanym cokole, na którym postawiono drewniane ściany zewnętrzne. Około 1878 roku drewniany dwór Czarnockich został przebudowany przez Lohmanów na całkowicie murowany z łamanego kamienia. Sam kopiec ma metrykę późnośredniowieczną, co potwierdzono w prowadzonych od 2004 roku badaniach wykopaliskowych, prowadzonych przez autora i Jacka Koja. Trudno jeszcze stwierdzić, czy to właśnie założenie lustratorzy podatkowi określili w opisie z 1540 roku jako fortalicium, curia et praedium. Wzmianka ta jest pierwszym znanym nam świadectwem istnienia w Seceminie obronnej siedziby możnowładczej. W środkowej części kopca, tuż przy fundamentach południowej ściany dawnego dworu Lohmanów, odsłonięto w czasie badań sondażowych relikty potężnego muru fundamentowego średniowiecznego dworu Szafrańców o wymiarach około 10 x 13,5 m. Miał on formę wieży mieszkalno-obronnej wzniesionej prawdopodobnie całkowicie z kamienia. Interesującym odkryciem były grube warstwy ceglanego miału, odkryte w dolnych partiach nasypu kopca, tuż przy północnej ścianie budowli Szafrańców. Prawdopodobnie były to pozostałości po piecu (piecach?) do wypalania cegieł, poprzedzających budowę założenia obronnego. Być może właśnie tutaj wypalano cegłę na potrzeby budowy kościoła, konsekrowanego w 1402 roku.

Tekst i zdjęcia: Czesław Hadamik
Źródła: C. Hadamik, Średniowieczne dwory obronne w powiecie włoszczowskim, Włoszczowa 2005.

ZDJĘCIA

Kopiec – relikt średniowiecznej i nowożytnej siedziby obronnej Szafrańców w Seceminie – widok ogólny.  - Fot. Czesław Hadamik
Fragmenty średniowiecznej ceramiki naczyniowej z badań archeologicznych na kopcu w Seceminie.  - Fot. Czesław Hadamik
Morfologia kopca w Seceminie w profilu wykopu archeologicznego. - Fot. Czesław Hadamik
 Fragment północnej ściany średniowiecznej wieży mieszkalno-obronnej Szafrańców w wykopie archeologicznym.  - Fot. Czesław Hadamik
Mury dwóch dworów na kopcu w Seceminie w wykopie archeologicznym - Fot. Czesław Hadamik

Sylwia Grzeszczak gwiazdą Dni Połańca

Połaniec świętuje dwie ważne rocznice. W tym roku mija 230 lat od ogłoszenia Uniwersału...

„Maj z Belonem” w Busku-Zdroju

Twórczości Wojtka Belona, artysty związanego z Ponidziem, będzie poświęcony cykl spotkań, które...

XXIII Ogólnopolski Rajd Nocny Świętego Emeryka Skarżysko-Kamienna 2024

Oddział Międzyszkolny Polskiego Towarzystwa Turystyczno Krajoznawczego w Starachowicach zaprasza...

Koncert Natalii Kwiatkowskiej

W najbliższą niedzielę w Pałacyku Tomasza Zielińskiego w Kielcach odbędzie się koncert Natalii...

Konkurs pt. "Kapliczki w obiektywie. Uwiecznij ducha tradycji"

Wojewódzki Dom Kultury w Kielcach i Muzeum Wsi Kieleckiej zapraszają fotografów-amatorów do...

Wybitny skrzypek Mieczysław Jaroński bohaterem kolejnej pocztówki z cyklu "KielczaNIE NIEzwykli, NIEzapomniani"

Nakładem Poczty Polskiej ukazała się kontynuacja cyklu „KielczaNIE NIEzwykli, NIEzapomniani”, w...

Majówka na zamku Krzyżtopór w Ujeździe

Zamek Krzyżtopór w Ujeździe rozpoczyna sezon turystyczny. W długi weekend majowy na zwiedzających...

Urodziny Henryka Sienkiewicza. Piknik w Oblęgorku

W niedzielę, 5 maja, przypada 178 rocznica urodzin Henryka Sienkiewicza. Z tej okazji w Oblęgorku...

Powered by Actualizer & Heuristic
Copyright © 2014 by PIK KIELCE
Licznik odwiedzin: 61 715 829
Polityka prywatności | Mapa strony

Cookies

Ta strona korzysta z cookies, które instalowane są w Twojej przeglądarce, więcej informacji w Polityce Prywatności