UCIEKŁA MI PRZEPIÓRECZKA – grudniowa premiera w Teatrze im. St. Żeromskiego A A A

Uciekła mi przepióreczka, dramat Stefana Żeromskiego z 1924 r., to bestseller literacki i teatralny dwudziestolecia międzywojennego. Utwór opowiada historię Edwarda Przełęckiego, naukowca i działacza społecznego, który we współpracy z nauczycielami zamierzał powołać w Porębianach uniwersytet ludowy. W Edwardzie zakochała się jednak nauczycielka Dorota Smugoniowa. Edward, mimo uczucia, którym również darzył Dorotę, świadomie wywołał skandal, by skompromitować się w jej oczach. Zrobił to, aby ratować małżeństwo Smugoniów oraz ideę uniwersytetu ludowego. Następnie wyjechał z miejscowości. 

W dramacie Uciekła mi przepióreczka Żeromski przypomniał swoje ulubione wątki ideowe i fabularne: entuzjazm dla pracy społeczno-oświatowej, motyw magnackiej ofiarności na cele społeczne, przede wszystkim zaś patetyczny – "takie są moje obyczaje" – gest bohatera, który w imię wyznawanych wartości zrezygnował z własnego szczęścia.

Nadrzędną ideą twórców kieleckiej adaptacji tego dramatu jest spojrzenie na tekst w nowy, odmienny sposób. Uciekła mi przepióreczka we współczesnym odczytaniu opowiada (m.in.) o feministycznej emancypacji. 

Ewelina Gronowska [grająca rolę Smugoniowej]: – Postać Doroty zaintrygowała mnie, tym bardziej, że próbujemy ją w naszej scenicznej lekturze przedstawić inaczej, niż miało to miejsce w dotychczasowej tradycji teatralnej, kiedy to postacią wiodącą był Przełęcki, spychający kobiety na margines. My chcemy ten porządek odwrócić. […] W moim odczuciu [Uciekła mi przepióreczka] to opowieść obyczajowa, która – choć napisana niemal sto lat temu – mówi także o naszej współczesności i co szczególnie ważne, kobiety mają w niej swój donośny głos.

Joanna Kasperek [grająca rolę księżniczki Celiny Sieniawianki]: – […] Księżniczka jest współczesną, silną kobietą, świadomą swoich praw i możliwości, wie, czego chce i jak to osiągnąć, nie poddaje się zawirowaniom, których w życiu, także uczuciowym, nie brakuje. Idzie za ideą Przełęckiego, angażując swoje środki finansowe w remont Porębian, bo dostrzega w tym szansę dla nauki, dla oświaty, dla przyszłości. W Dorocie Smugoniowej widzi natomiast osobę, która nie tylko może, ale i powinna przejąć ideową schedę po Przełęckim i, co więcej, wzorowo wcieli ją w życie.    

Mimo upływu blisko stu lat od powstania dramatu, nadal wiele poruszonych w nim wątków jest aktualnych, na przykład kwestia ekonomicznego czy społecznego dostępu do nauki i kultury. 

Przede wszystkim należy Żeromskiego odkryć na nowo. Nie jest to truizm czy slogan, ale przede wszystkim dlatego, że od czasów PRL-u utarło się przekonanie, że jest on przede wszystkim pisarzem społecznym. Mówiono z przekąsem o stylu jego pisarstwa, czyli o "żeromszczyźnie". Jego twórczość okazuje się jednak bardzo zróżnicowana i nowatorska tak pod względem treści, jak i estetyki utworów i ich stylistyki. Pisarz jest mistrzem słowa. […] Jego świat mieni się feerią barw, światła, cienia, jest pełen dźwięków i zapachów. Pisarz jako sensualista potrafi dostrzec i utrwalić każdy zmienny szczegół, a przy tym zaskoczyć czytelnika. [Maria Jolanta Olszewska: Żeromski zawsze na pierwszym miejscu stawiał moralność myślenia, "Teologia polityczna", 08.09.2018]
_______

Uciekła mi przepióreczka | Teatr im. St. Żeromskiego w Kielcach
Premiera: 30 grudnia, godz. 19.00

Obsada:

_______

W spektaklu będzie można usłyszeć utwór Uciekła mi przepióreczka w proso w wykonaniu chóru dziecięcego OSM I stopnia Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych im. Ludomira Różyckiego w Kielcach pod opieką artystyczną Ewy Robak.